Đi tiểu nhiều lần – Hoạt động sinh lý tiểu tiện ở người bình thường

Đi tiểu nhiều lần là một trong những biểu hiện bất thường của cơ thể, cũng đồng thời là dấu hiệu của nhiều bệnh lý khác nhau. Trong bài viết bên dưới, các bác sĩ chuyên khoa Phòng khám đa khoa quốc tế Việt Sing sẽ có những chia sẻ cụ thể hơn về triệu chứng đáng lo ngại này cũng như cách điều trị hiệu quả nhất. Mời bạn đọc cùng theo dõi. 

1. Hoạt động sinh lý tiểu tiện ở người bình thường

Lượng nước tiểu vào, ra ở cơ thể bình thường

Theo các bác sĩ chuyên khoa, khi cơ thể được cung cấp đủ 2 lít nước trong một ngày, người bình thường sẽ đi tiểu khoảng 5 – 10 lần (không đi tiểu vào ban đêm).

Điều này cũng có nghĩa là: nếu cơ thể ở trạng thái bình thường (không mắc các bệnh lý liên quan đến hệ tiết niệu, không mang thai và không mất quá nhiều nước qua mồ hôi, chế độ dinh dưỡng cân đối và không sử dụng các chất kích thích), lượng nước tiểu thải ra sẽ tương ứng với lượng nước mà bạn uống vào trong ngày.

Thông thường, khi bàng quang được dung nạp khoảng từ 250 – 350ml nước tiểu, cơ thể sẽ bị kích thích và gây nên cảm giác muốn đi tiểu. Người khoẻ mạnh bình thường sẽ đi tiểu chủ yếu vào ban ngày, còn ban đêm thường tiểu rất ít hoặc không cảm thấy mắc tiểu.

Quá trình tạo ra nước tiểu 

Nước tiểu được hình thành ở thận (cơ quan bài tiết) và thông qua qua 2 giai đoạn: 

Quá trình lọc ở cầu thận

Đây là quá trình dịch đi từ lòng mạch để vào bọc Bowman thông qua ba lớp tế bào từ tế bào biểu mô mao mạch đến màng đáy. Nước tiểu đầu (nước tiểu đã vào được trong bọc Bowman) có chứa thành phần các chất hòa tan giống huyết tương với kích thước nhỏ. Nhờ vào sự chênh lệch áp suất giữa các lớp màng mà quá trình lọc diễn ra. 

Quá trình lọc ở hệ thống ống thận

Là sự tái hấp thu nước, các chất dinh dưỡng cần thiết và bài tiết các chất thải. Sau quá trình lọc, trong nước tiểu đầu vẫn tồn tại rất nhiều nước và các chất dinh dưỡng. Vì vậy, cần phải có thêm quá trình tái hấp thu để các chất dinh dưỡng đi ngược lại vào và cô đặc nước tiểu. Khi đó, chỉ có những chất cặn bã mà cơ thể không thể dung nạp được mới được đẩy ra bên ngoài. 

Quá trình tái hấp thu và bài tiết của nước tiểu sẽ diễn ra ở ống lượn gần, quai Henle, ống lượn xa và ống góp trong hệ thống ống thận. Nhờ quá trình này, các chất dinh dưỡng sẽ được hấp thu lại một cách tối đa bên trong cơ thể. Phần nước tiểu còn lại sau quá trình tái hấp thu, cô đặc và bài tiết rồi đổ vào bể thận, theo niệu quản xuống bàng quang và sau đó được thải ra ngoài.

Đi tiểu bao nhiêu lần trong ngày là bình thường?

Khi nhận thấy có thể thường xuyên có biểu hiện đi tiểu, bạn sẽ thắc mắc đi tiểu bao nhiêu lần trong ngày là bình thường? Theo nghiên cứu của Hội Niệu học quốc tế, một người trưởng thành đi tiểu trung bình khoảng 6 – 8 lần trong vòng 24h. Vì vậy, nếu bạn đi tiểu hơn 8 lần trong ngày sẽ được coi là đi tiểu nhiều lần.

Tuy nhiên, bạn cũng cần lưu ý rằng không phải tất cả mọi người đều giống nhau. Thực tế không có một con số nào được coi là tuyệt đối. Tần suất tiểu tiện của một người chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác. Chẳng hạn, caffeine và rượu là các chất kích thích bàng quang, vì thế loại đồ uống này khiến bạn đi vệ sinh thường xuyên hơn. 

Độ nhạy cảm của bàng quang cũng có vai trò nhất định. Có người chỉ cần uống ít nước cũng đã có nhu cầu đi tiểu, nhưng có người thì lại không.

2. Những triệu chứng đi tiểu nhiều lần trong ngày

Một người được coi là đi tiểu nhiều lần – bệnh nam khoa trong ngày nếu lượng nước tiểu trên 2,5 lít trong 24 giờ; hoặc đi tiểu thường xuyên trong 1 ngày. 

• Tiểu nhiều lần trong ngày thường kèm theo những triệu chứng có thể kể đến như:
• Tiểu ngắt quãng, dòng nước tiểu ngưng đột ngột, tiểu không hết nước tiểu trong bàng quang
• Tiểu gấp: tình trạng khó chịu như ép trên bàng quang khiến bạn muốn đi tiểu ngay
• Tiểu không tự chủ: là tình trạng bị mất kiểm soát dòng nước tiểu, nước tiểu bị rò rỉ liên tục hoặc từng lúc.
• Rối loạn tiểu tiện: cảm giác đau hoặc nóng bừng trong hoặc sau khi đi tiểu.
• Tiểu ra máu: người bệnh nhận thấy có một ít máu (tiểu máu vi thể) hoặc nhiều máu, máu cục.
• Tiểu đêm kèm tiểu không tự chủ
• Tiểu chảy nhỏ giọt: nước tiểu tiếp tục nhỏ giọt hoặc chảy ra ngoài sau khi đi tiểu xong, cảm giác căng nặng khi bắt đầu tiểu.

3. Nguyên nhân đi tiểu nhiều lần trong ngày

Nếu bạn đi tiểu quá 10 lần trong một ngày, bạn đang ở trong tình trạng tiểu nhiều. Nếu bạn uống nhiều nước thì biểu hiện này có thể xem là bình thường. Tuy nhiên, trong trường hợp cơ thể dung nạp ít nước, bạn không dùng các loại thuốc lợi tiểu, ăn bình thường nhưng vẫn có biểu hiện đi tiểu liên tục thì bạn không nên chủ quan, bởi đây có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý trong cơ thể.

Bệnh đường tiết niệu

Trong cơ thể, hệ tiết niệu là cơ quan sản xuất và đào thải nước tiểu. Mọi bất thường nào đều có thể làm rối loạn quá trình tiểu tiện khiến cơ thể liên tục muốn bài trừ nước tiểu. Người đi tiểu nhiều lần trong một ngày có thể là do mắc các bệnh như: nhiễm khuẩn hoặc có dị vật, sỏi ở đường tiết niệu, viêm đường tiết niệu, viêm bàng quang kẽ, hội chứng bàng quang kích thích, ung thư bàng quang, suy tuyến thượng thận, hội chứng thận hư, hoặc bị hẹp niệu đạo.

Ở nữ giới, do cấu tạo niệu đạo ngắn hơn so với nam giới nêncác tác nhân gây bệnh rất dễ dàng thâm nhập vào hệ tiết niệu, dẫn tới nhiễm trùng. Triệu chứng điển hình là tiểu tiểu đêm nhiều lần, tiểu buốt, nóng rát niệu đạo.

Một số người bệnh còn có thể bị tiểu máu, tiểu ra mủ, nước tiểu có mùi khó chịu.

Bệnh tuyến tiền liệt ở nam giới

Tuyến tiền liệt là bộ phận nằm dưới bàng quang, bao quanh đầu niệu đạo. Tuyến tiền liệt là cơ quan đặc trưng chỉ có ở nam giới, nó đảm nhận 2 chức năng quan trọng là tiết và dự trữ tinh dịch, co bóp và kiểm soát nước tiểu, không để xảy ra tình trạng nước tiểu và tinh dịch ra ngoài cùng một lúc. 

Sự co thắt của tuyến tiền liệt sẽ làm đáy bàng quang đóng lại, điều này ngăn tinh dịch chảy ngược vào bàng quang khi phóng tinh. Các bệnh lý tiền liệt tuyến sẽ có thể gây ra kích ứng bàng quang dẫn đến tình trạng nam giới đi tiểu nhiều lần. Ngoài ra, một số bệnh lý mà nam giới cần chú ý khi mắc chứng đi tiểu liên tục là các bệnh viêm, u xơ tuyến tiền liệt.

Bệnh lý ở nữ giới

Bàng quang tăng hoạt

Bệnh xảy ra khi cơ sàn chậu của nữ giới bị suy yếu. Nguyên nhân có thể là do sau sinh hay sự thay đổi nội tiết tố trong thời kỳ mãn kinh. Ngoài ra, nếu thường xuyên bị căng thẳng, stress cũng có thể kích thích bàng quang, từ đó dẫn tới tình trạng tiểu đêm nhiều lần ở nữ giới.

Viêm âm đạo

Viêm âm đạo là tình trạng nhiễm trùng cơ quan sinh dục đặc biệt phổ biến ở nữ giới trong độ tuổi sinh sản. Bên cạnh triệu chứng tăng tiết dịch, khí hư có mùi hôi, ngứa ngáy tại cơ quan sinh dục, bệnh còn gây hiện tượng tiểu rắt, tiểu nhiều lần trong đêm.

Bệnh sa tử cung

Sa tử cung là bệnh thường xuất hiện ở nữ giới có tần suất sinh con dày đặc. Điều này gây tổn thương cho tử cung, mất sự đàn hồi. Tử cung bị sa xuống gây chèn ép bàng quang. Vì thế, người bệnh luôn có cảm giác buồn tiểu, đi tiểu nhiều lần ban đêm lẫn ban ngày.

Một số nguyên nhân khác

Theo các bác sĩ chuyên khoa, ngoài những nguyên nhân bệnh lý ở trên, một số nguyên nhân khác cũng có thể gây nên đi tiểu nhiều lần trong ngày như: 

• Bệnh đái tháo đường đi kèm với biểu hiện khô da, sụt cân… 
• Stress, căng thẳng quá độ (cũng là nguyên nhân mà ít người để ý)
• Tình trạng lo lắng, mệt mỏi thường xuyên có thể gây ra bệnh trầm cảm, mất ngủ gây triệu chứng đi tiểu nhiều lần, đặc biệt là vào ban đêm.
• Tổn thương ở hệ thần kinh hoặc các bệnh lý như tai biến mạch máu não, chấn thương tủy sống cũng có thể khiến cho quá trình kiểm soát tại bàng quang gặp sự cố, cơ thể liên tục bị kích thích gây ra cảm giác buồn tiểu và phải đi tiểu nhiều lần.
• Tiểu nhiều sinh lý.
• Lưu lượng máu đến thận tăng cao khi uống nhiều nước, điều này khiến cho thận phải làm việc nhiều hơn
• Người bệnh đang trong giai đoạn ủ bệnh với các nhóm bệnh: thương hàn, viêm phổi, viêm gan virus, cúm… 
• Thời tiết quá lạnh, việc thoát nước qua da kém đi khiến thận phải bài tiết nhiều hơn.

4. Khắc phục tình trạng đi tiểu nhiều lần

Lưu ý về chế độ ăn uống 

Việc đi tiểu nhiều lần trong một ngày gây ra nhiều bất tiện trong sinh hoạt cũng như làm ảnh hưởng đến chất lượng công việc. Để có thể hạn chế được tình trạng đi tiểu liên tục, bạn đọc có thể tham khảo chế độ ăn uống phù hợp như sau: 

• Uống đủ nước (tốt nhất là 2 lít mỗi ngày đối với người bình thường), uống quá ít hay quá nhiều đều không phải là phương pháp khoa học
• Tránh sử dụng nhiều đồ uống có gas, cồn, nước ngọt do các loại này có thể làm tăng lượng nước tiểu.
• Hạn chế các chất chứa cafein như cafe, đây là các chất có tác dụng lợi tiểu
• Một số loại thực phẩm như cam, quýt, chanh có chứa axit dễ gây kích ứng bàng quang sẽ khiến bạn nhanh buồn tiểu và đi tiểu thường xuyên
• Nên bổ sung thêm thực phẩm giàu chất xơ, điều này giúp cơ thể duy trì nồng độ kiềm ổn định đồng thời giảm các áp lực lên thận
• Hạn chế đồ ăn cay, nóng để bảo vệ tốt hơn cho bàng quang của cơ thể.

Lời khuyên của bác sĩ: Bạn không nên chủ quan nếu đang gặp các triệu chứng đi tiểu nhiều, tiểu thường xuyên. Trong trường hợp bạn hay người thân luôn phải liên tục vào nhà vệ sinh, việc cần thiết nhất lúc này là hãy nhanh chóng đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được kiểm tra, chẩn đoán tình trạng và điều trị bệnh lý kịp thời, tránh ảnh hưởng đến sức khoẻ. 

Khắc phục đi tiểu nhiều lần do bệnh lý

Nguyên nhân đi tiểu nhiều lần có thể xuất phát từ nhiều bệnh lý, bạn cần đi khám để nhận tư vấn điều trị phù hợp của bác sĩ chuyên khoa. 

Tại Phòng khám đa khoa quốc tế Việt Sing, dựa trên kết quả thăm khám, tùy thuộc vào từng nguyên nhân gây bệnh mà các bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp với từng bệnh nhân. Các phương pháp điều trị có thể sử dụng thuốc (các loại thuốc kháng cholinergic giúp giảm co thắt cơ trong bàng quang), hoặc có thể là những kỹ thuật điều trị ngoại khoa để tác động và làm giảm tình trạng đi tiểu nhiều lần, mất kiểm soát bàng quang .

5. Một số thắc mắc khác về tình trạng đi tiểu nhiều lần 

Đi tiểu nhiều lần có phải do thận yếu?

Việc đi vệ sinh nhiều, đi tiểu nhiều lần cũng là một trong những dấu hiệu điển hình cho thấy thận yếu. Thận là cơ quan bài tiết nước tiểu của cơ thể, khi chức năng của nó suy giảm, nhiệm vụ bài tiết không tốt sẽ dẫn tới việc lượng nước tiểu trong cơ thể không ổn định. Đây cũng là nguyên nhân sinh ra triệu chứng tiểu nhiều lần.

Các bác sĩ chuyên khoa cho biết: Nếu nghi ngờ mình gặp vấn đề về chức năng thận, người bệnh nên chú ý cả màu sắc nước tiểu khi đi vệ sinh. Trong trường hợp chức năng thận suy giảm thì nước tiểu thường có màu vàng sậm, quan sát sẽ thấy có bọt nổi lên như bong bóng.

Như vậy, tiểu nhiều trong ngày là có thể xuất phát từ nguyên do thận yếu, hoặc có thể là do nguyên nhân khác. Lời khuyên dành cho bạn là nếu các triệu chứng này xuất hiện quá lâu, bạn nên chủ động thăm khám tại cơ sở y tế chuyên khoa. 

Đi tiểu nhiều lần có phải mang thai hay không?

Đi tiểu thường xuyên cũng là một trong những dấu hiệu nhận biết phụ nữ mang thai sớm (nếu vợ chồng quan hệ đều đặn, không sử dụng biện pháp tránh thai).

Các bác sĩ sản khoa giải thích về việc này như sau:

Sự thay đổi nội tiết tố cùng với sự phát triển kích thước tử cung của người phụ nữ trong tam cá nguyệt đầu tiên đã gây áp lực lên bàng quang. Trước khi người mẹ mang thai thì bàng quang chứa được khoảng 400- 500ml nước tiểu. Khi tử cung mở rộng và chèn ép lên bàng quang, cơ quan này không thể giữ được lượng nước tiểu nhiều như bình thường. Từ đó dẫn tới biểu hiện thúc đẩy nữ giới đi vệ sinh, tiểu nhiều. 

Ngoài ra, trong thai kỳ, lượng máu trong cơ thể người mẹ sẽ tăng gần gấp đôi so với trước khi thụ thai. Vì vậy, thận phải làm việc nhiều hơn để lọc bỏ chất thải, khiến cho lượng chất lỏng dư thừa nhiều hơn và tăng lượng nước tiểu. Đó là nguyên do mẹ bầu đi tiểu nhiều hơn. 

Một yếu tố khác là Hormone hCG trong thai kỳ làm tăng lưu lượng máu về phía vùng chậu, tử cung và thận. Điều này làm cho bàng quang bị chèn ép và dẫn tới nhu cầu đi tiểu trong ngày cũng cao hơn. 

Human chorionic gonadotropin (hCG) là một loại hormone được sản xuất bởi nhau thai sau khi cấy tha. Sự hiện diện của hCG được phát hiện trong một số xét nghiệm mang thai (xét nghiệm thai HCG).

Lời kết

Hy vọng những thông tin trên đây đã giúp bạn đọc có thêm những kiến thức nhất định. Như vậy, triệu chứng đi tiểu nhiều lần trong ngày cần được thăm khám và điều trị sớm,  nhưng bạn cũng không cần quá lo lắng. Hãy để lại thắc mắc bên dưới để nhận được những tư vấn cụ thể hơn từ các chuyên gia Phòng khám đa khoa quốc tế Việt Sing. 

• Tìm hiểu nguyên nhân và cách khử mùi hôi cậu nhỏ an toàn tại nhà dành cho nam giới
• Hướng dẫn cách phân biệt triệu chứng viêm niệu đạo ở nam và nữ 
• Viêm niệu đạo uống thuốc gì? 7+ loại được nhiều người sử dụng và chia sẻ
• [TỔNG HỢP] Hình ảnh viêm niệu đạo ở nam và nữ đầy đủ qua các giai đoạn 
• Toàn bộ thông tin về viêm niệu đạo là gì: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị